Macallai Se_n Eoghan Dubh

Le P_draic Ua Cathasaigh

Is =n Irish Echo, Boston, Mass. January 1894, an pfosa seo leanas. Gheallas roinnt rudaf =s na seana ph_ipTir dhaoibh tamall = shoin. ST f_th gur chuireas suim san alt seo n_ gur le Sligeach a bhaineann sT. Bhfodh scTalta den tsaghas seo le cloisint sna Gealtachtaf go dtf le gairid. P_draic Ua Cathasaigh, 57 Penn St., Providence, R.I., a sheol an t-alt chuig an Echo. G’ilge ghlan chruinn at_ ag P_draic, ar dheis DT go raibh sT. T_ s_il agam go mbainfidh sibh taitneamh as.

Deich mbliana = shoin bhf Se_n Eoghan Dubh ina ch=naf i mBarr an Tochair in aice Tobar an Choire i gCo. Sligigh agus nfl fhios agam fTin n_ch bhfuil an r=gaire ansin i gc=naf. Bhf Se_n ina bhuachaill gean_il, gnTithi_il ach go raibh sT chomh brTagach leis an donas agus duine siams_il ab ea T leis. Nf raibh fear sa tfr chomh greannmhar leis, d_ mbeife_ ag caint leis nf bheadh stop ort ach in arraingeacha g_ire aige.

Chuaigh sT go Sasana gach uile bhliain leis na spailpfnf ag baint an Fhomhair agus nf beo a bheadh sT ansin gan a bheith ag cumadh brTaga dona Sasannaigh agus gan mhagadh ba T an buachaillfn a chuireadh an craiceann orthu.

Aon uair amh_in bhf sT ag obair le bodach m=r fi_in de Shasannach, an n_r l_ leis an diabhal n_ +ireannaigh, agus bhf fuath m=r aige orthu. Ach m_ bhf fTin bhf Se_n glic agus nforbh fhada go bhfuair sT carthanas air agus b’T deireadh an scTil n_ gur thosaigh sT ag m_ineadh G’ilge d= agus seo T an rud a mh_in sT d=:

Sl_inte gus sonas le muintir na h+ireann,

Agus basgadh go deo ar na Sasanaigh brTana.

Nuair a d’iarr an bodach air a mhfni_ i mBTarla dh=, seo T an t-aistri_ch_n a thug sT dh=: “sl_inte mhaith agus saol fada ag na Sasanaigh agus go hifreann leis na h+ireannaigh.” Chreid an bodach T mar shaoil sT go raibh sT d_irfre, agus gach uile uair a mbfodh sT sa tigh =sta d_ mbeadh +ireannach ar bith ann thos=dh sT ar an vTarsa;

Sl_inte gus sonas le muintir na h+ireann,

Agus basgadh go deo ar na Sasanaigh brTana.

Bhain na h+ireannaigh an sport as an amad_n m=r _ moladh i ngan fhios d= fTin. Ach mar is iomaf rud maith riamh a milleadh le mfthapa milleadh T seo ar deireadh thiar, d’inis amad_n Tigin an fhfrinne don bhodach agus bhf sT le deirg-mhire leis fTin. Mhionnaigh sT go mar=dh sT Se_n nuair a gheobhfadh sT greim air ach “ceapann giorria ina chodladh,” thug Se_n dona bonnaibh agus chroc leis go h-_it Tigin eile.

Bliain eile a bhf sT i Sasana ag obair ag feilmTar m=r Albnach. Bhf an teanga mhilis chTanna aige i gc=naf a r_ leis na Sasanaigh gur dhuine uasal m=r a bhf ann san mbaile, mac tiarna m_ ba fhfor d= fTin, agus go mba lena athair talamh Cho. Sligigh uile go lTir ach go raibh seisean mar a bhf sT = dhfbir an t-athair T, mar bhf sT le b_inf is le mire leis faoi as go raibh sT ag iarraidh p=sadh le cailfn =g n_ch raibh do chruth aici ach a sciamach agus ba leor T sin, leisean. Ach fan go f=ill deir sT fTin, beidh sf agus an oidhreacht agam nuair a gheobhaidh an sean fhear b_s, agus caithfidh sibh uile theacht chun na bainise.

Bhf Se_n ag dul ar aghaidh mar sin tamall fada go dtf aon l_ amh_in th_rla sT go raibh an mh_istre_s go han dona le dTideadh n= tinneas fiacaile agus = bhf a ch_il amuigh go raibh Se_n ina dhuine scili_il d’iarr air (d’fhiafraigh sf de) a’ raibh leigheas ar bith aige a mhar=dh an phfan. “+ mhuise t_,” ar sT, ” agus leigheas n_r theip riamh ar dhuine n= beithfoch – paidir naofa a deirtear trf huaire i ndiaidh a chTile, do sh_ile a bheith druite is do bhTal a bheith foscailte agus rachaidh mise i mbannaf go mbeidh biseach ort ina dhiaidh.” “cT mhTid a bhaineas t_ dfom,” ar sise? “Punt amh_in,” ar seisean. Thug sf an punt d= agus chuir sT chuige ina ph=ca T. Ansan dhruid sf a s_ile is d’fhosgail sf a bTal d= agus thosaigh sf ag r_ na paidre seo.

A chailleach a PhreispitTirigh,

N_r ghTill riamh do Dhia n= Mhuire

N_r fhaighe do fhiacla biseach,

Go d-tT t_ le mire.

Ach bhf go maith le Se_n go ndeachaigh sT go teach an =il go mbeadh deoch aige ar a cheann – bhf an oiread sin str= air faoi an margadh a rinne sT. Ach an nf a fhaightear go dona imfonn sT go dona agus nuair a bhfonn an t-=l istigh bfonn an chiall amuigh. Thosaigh sT ag glagaireacht chainte agus nfor stad sT gur innis sT an cleas a d’imir sT ar a mh_istre_s. Chuala sise an chaint = dhuine Tigin agus fuair Se_n bata agus b=thar l_ arna mh_rach. CibT a th_rla dh= ina dhiaidh sin nfor chuala mT uaidh = shoin.